Iritzi-artikulua

Teknofeudalismoaren gorakada: jaun digitalak eta demokraziaren erronka

Erabiltzailearen aurpegia DavidLindemann 2025ko ots. 8a, 12:00

David Lindenman.

Erdi Aroko sistema feudalean, jauntxoek aberastasun eta botere iturri nagusia kontrolatzen zuten: lurra. Haiek ez zuten ezer ekoizten; mendekoen errentaz bizi ziren. Gaur egun, feudalismo modu berria dugu, non oligarka milioidunek lurralde digitalak eta hodeiko azpiegiturak kontrolatzen dituzten, aro digitaleko aristokrazia berri gisa ezarriz. "Teknofeudalismo" (Varoufakis) horrek erronka paregabeak ditu gizarte demokratikoentzat eta norbanakoaren autonomiarentzat.

Bezos, Zuckerberg eta Muskenak bezalako enpresen eskuetan aurrekaririk gabeko kapital eta eragin digitalen kontzentrazioa ikusten dugu. Jeff Bezosek kontrolatzen duen Amazon Web Services enpresak Interneteko hodeiko zerbitzu guztien herena hartzen du, eta, ondorioz, herritarrak (negozio kapitalistak barne) haren azpiegituraren mende gaude, Erdi Aroko jaunek nekazaritza-lurretarako sarbidea kontrolatzen zuten antzera.

Mark Zuckerbergen Meta espazio sozial digitalen jabea da, non milaka milioik egunero elkarreragiten duten, datu pertsonal kopuru handiak bilduz eta diskurtso publikoa moldatuz, edukiak algoritmikoek kudeatuta, gardentasunik gabe. Konektibitate sozialaren eta informazio fluxuaren gaineko kontrol honek eragin handia du iritzi publikoan eta prozesu politikoetan, Zuckerberg jauna komunikazioaren atezain bihurtuz. Elon Muskek Twitter erosi izana ere botere-kontzentrazio horren adibide da.

Ekintza kolektiboaren bidez burujabetza digitala aldarrikatzean datza irtenbidea

Teknofeudalismoan erabiltzaileok jopu digital bihurtzen gara, errenta gisa gure dirua eta gure informazio pertsonala emanez. Ekintza kolektiboaren bidez burujabetza digitala aldarrikatzean datza irtenbidea. Estatuek azpiegitura digital publikoak eraiki eta mantentzeko iniziatiba hartu beharko lukete, esaterako, estatu mailako hodei zerbitzuak, plataforma sozialak eta datuak biltegiratzeko sistemak, interes publikoa irabaziaren gainetik lehenesten dutenak. Gobernuek, antza, ezer egiten ez dutenez, herritarrok antolatu egin behar gara demokratikoki kontrolatutako alternatibak sortzeko, hala nola plataforma kooperatiboak eta sare deszentralizatuak. Azpiegitura digitalen jabetza publikoa ezarrita bakarrik atera gaitezke teknofeudalismotik. Teknologiak balio demokratikoen zerbitzura egon behar du, haiek ahuldu beharrean.

David Lindemann kolaboratzaileak inteligentzia artifizialari eskatu dio kolaborazioa idazteko laguntza. Irakurgai dagoena da horren emaitza. Honako eskaera egin dio: Testu labur bat (2100 karaktere) idatzi behar dut teknofeudalismoari buruz. Hau da, Jeff Bezosek, Elon Muskek, Mark Zuckerbergek eta beste jaun digital batzuek nola kontzentratzen duten hodeiko kapitala eta horrek demokraziarentzat zer arrisku suposatzen duen azaldu behar dut. Horretan lagundu ahal didazu?